منظور از اسلب یک محصول میان خطی و نیمه نهایی فولادی می باشد که از فرایند نورد شمش یا فرایند ریخته گری پیوسته، به تولید می رسد. سطح مقطع اسلب مستطیلی است و به عنوان ماده اولیه برای ساخت محصولات نورد تخت مثل: انواع ورق ها، نورد گرم، کویل و…، مورد استفاده قرار می گیرد. در کشورمان ایران گاهی اوقات اسلب را با نام تختال نیز می شناسند. این محصول انواع مختلفی دارد که اغلب آن ها از جنس فولاد کربنی به تولید می رسند. اما، گاهی اوقات اسلب ها از جنس فولاد ضد زنگ نیز ساخته می شوند. معمولاً این محصول از آلیاژ‌هایی مثل: آهن، کروم، مس، منگنز، نیکل، مولیبدن و…، ساخته می شود. برای آشنایی کامل با این محصول در ادامه مطلب همراه ما باشید.
اسلب یا تختال چیست؟
اسلب یا تختال به نوعی یک محصول فولادی نیمه ساخته با سطح مقطعی مستطیلی شکل است که از فرایند نورد شمش و فرایند ریخته گری پیوسته ساخته می شود. اسلب معمولاً دارای عرض بین ۶۵۰ میلی متر تا ۲۰۰۰ میلی متر بوده و ضخامت آن نیز بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلی متر و طول آن نیز بین ۴ تا ۱۲ متر متغیر است. این محصول انواع مختلفی دارد که از انواع آن برای تولید محصولاتی مثل انواع ورق ها، صفحات، کویل ها و…، استفاده می شود. آلیاژ‌های مختلفی در تولید این محصول به کار گرفته می شوند که شامل: آهن و کروم و مس و منگنز و نیکل و مولیبدن و سیلیسیوم هستند. اسلب ها بر اساس استانداردهای مختلفی به تولید می رسند که شامل استانداردهای بین المللی و ملی هستند. بالاترین نرخ تولیدی این نوع محصول فولادی دارای ضخامت ۲۳۰ میلی متر و عرض ۱۲۵۰ میلی متر و یا یک متر و ۲۵ سانتی متر و طول ۱۲ متر می باشد. اسلب در سرتاسر جهان به طور سالانه تقریباً ۲۰ میلیون تن به تولید می رسد و دارای بازار محدودی است.
اسلب چگونه تولید می شود؟
روش های مختلفی برای تولید تختال یا اسلب وجود دارد که به طور کلی اصلی ترین آن ها شامل سه روش هستند و انواع روش های تولید اسلب عبارتند از:
روش کوره بلند (روش سنتی)
روش کوره بلند به نوعی یک روش سنتی می باشد که از احیا غیر مستقیم برای تولید اسلب بهره گرفته می شود. ایران دارای منابع زغال سنگ مرغوبی است که این روش به این خاطر به نوعی یک روش کاربردی به شمار می آید. در روش کوره های بلند، ابتدا سنگ های آهن را همراه با آهک و کک وارد این کوره ها کرده و آهن خام استخراج می شود. برای از بین بردن ناخالصی های فولاد مذاب یا چدن مذاب، همواره از آهن خام باید کربن و مواد مختلف را حذف کرده و همچنین اکسیژن فولاد خام را به آن اضافه نمایند.
در مرحله بعدی در واحد ریخته گری مداوم مذاب به داخل قالب ریخته می شود که در این مرحله باید با جدا کردن محصول از قالب مخصوص عملیات پاشش آب خنک تختال انجام شده و اسلب ها خنک شوند. با خنک شدن تختال ها به شمش منجمد تبدیل شده و در انتها با برش های مختلف می توان به طول های مورد نظر و ضخامت های مورد نیاز، آن ها را به تولید رساند.
روش کوره الکتریکی
در روش دوم از کوره های الکتریکی برای تولید تختال استفاده می کنند. در این روش، سبدهای آهن را در داخل کوره های مخصوصی ریخته و به خاطر کمبود منابع قراضه در جهان و همچنین رشد فزاینده قیمت آن در سال های گذشته این روش را همواره از طریق قراضه های آهن اسفنجی استفاده انجام می دهند. همزمان که قراضه های آهن اسفندی در حال ذوب شدن هستند؛
ترکیبی از آهن اسفنجی و مواد سرباره ساز مثل کک، آهک، بنتونیت و…، به کوره الکتریکی اضافه می شوند. پس از آن، تمامی مواد ذوب شده و بعد از نمونه گیری اکسیژن را اضافه کرده و ناخالصی ها به ویژه کربن را در مذاب اکسید می کنند. در مرحله آخر با همگام سازی فولاد مذاب را تولید می کنند که در واحد ریخته گری فولاد مذاب به داخل قالب مسی آب گرد ریخته شده و سپس با پاشش آب خنک به شمش فولادی منجمد تبدیل می گردند.
روش کوره القایی
در روش سوم به خاطر استفاده از برق الکترود و مواد افزودنی و…، هزینه زیادی را برای تولید کنندگان در بر دارد. علاوه بر این، کوره های القایی دارای دو مشکل اساسی هستند که این مورد باعث شده که فولادسازان ایرانی از این روش برای تولید اسلب یا تخت استفاده نکنند. اولین مشکل این است که کوره القایی به خوبی نمی تواند اکسیژن را کنترل کنند و همین موضوع نیز باعث بروز عیوبی در تختال ها می شود. مشکل دوم نیز مربوط به فسفر زدایی و گوگرد زدایی کوره های القایی می باشد.
به طور کلی به خاطر قلیان اکسیژن محلول در مذاب اکسید شدن فرو آلیاژ به وجود می آید که خود مشکلات بسیار زیادی را در زمینه تولید اسلب به بار می آورد. کارخانه های تولید اسلب در ایران شامل کارخانه هایی مثل: ذوب آهن اصفهان، فولاد خوزستان، فولاد هرمزگان، فولاد مبارکه اصفهان و…، هستند. این کارخانه ها توانایی تولید تختال ها در ضخامتی بین ۱۸۰ تا ۳۰۰ میلی‌متر و طول ۴ و ۶ و ۱۰ و ۱۲ را دارا هستند.
ویژگی ها و کاربردهای انواع اسلب ها
انواع تختال ها و اسلب ها کاربرد اساسی شان در ساخت محصولات فولادی دیگر می باشد. در واقع، از این محصولات برای تولید انواع محصولات فولادی مثل: ورق ها، صفحات مختلف، کویل ها و…، استفاده می کنند. همچنین، در صنعت خودروسازی برای ساخت ماشین آلات سنگین نیز گاهی اوقات از این محصولات استفاده می نمایند. از انواع اسلب ها و یا تختال ها در پروژه های زیربنایی به خاطر افزایش پایداری و عملکرد سازه ها نیز استفاده می کنند. به طور مثال: از آن ها در ساخت پل ها، بزرگراه ها، فرودگاه ها و…، استفاده می نمایند. این محصولات دارای ویژگی های بسیار زیادی هستند که هر یک از مهم ترین آن ها عبارتند از:
- • عدم وجود ترک خوردگی
• دارا بودن سطحی صاف و یک دست
• عدم وجود پوسیدگی
• دارای مقاومت بالا در برابر خوردگی
• از نظر اقتصادی مقرون به صرفه بودن
• عدم وجود حفره انقباضی
با این حال انواع اسلب ها و تختال ها دارای معایبی نیز هستند که به طور مثال: برخی از آن ها دارای گود افتادگی های طولی هستند و همچنین در برخی از آن ها خمش گوشه ای یا موج دار شدن سطح، مشاهده می شود. وجود هر گونه فرورفتگی و گود افتادگی عرضی و طولی و…، در سطح اسلب ها به نوعی معایب آن ها به شمار می آیند.
انواع اسلب فولادی کدامند؟
اسلب ها یا تختال ها از نظر متریال ساخته شده، انواع مختلفی دارند که اصلی ترین آن ها شامل موارد زیر هستند:
- • تختال کربنی: اسلب فولاد کربنی به نوعی فولادی است که در فرایند تولید آن، آهن خام با کربن در دمای بسیار زیاد ترکیب شده و سپس به اسلب تبدیل شدند. اغلب از این محصول برای تولید ورق های فولادی، لوله های فولادی، پروفیل های فولادی و…، استفاده می کنند.
• تختال ضد زنگ: این محصول از جنس فولاد ضد زنگ ساخته شده و به همین خاطر از مقاومت بالایی در برابر خوردگی و زنگ زدگی برخوردار است. همواره از اسلب یا تختال ضد زنگ در مکان هایی که آب و هوای مرطوب دارند، استفاده می شود.
• گریدهای تختال فولادی نیز بر اساس استانداردهای مختلفی شامل: , DIN, ASTM, AISI و SAE هستند.
خلاصه مطلب
ما در این بخش از مطلب تلاش کردیم تا شما را با اسلب یا تختال آشنا کنیم. اسلب به محصولی میان خطی و فولاد نیمه تمامی گفته می شود که اغلب از آن در ساخت محصولات فولادی مختلف استفاده می کنند. این محصول از آلیاژ‌های مختلف تولید شده و از نظر متریال ساخته شده نیز انواع مختلفی دارد. اسلب یا تختال، کاربردهای گسترده ای دارد که اصلی ترین آن در ساخت صنایع فولادی و صنعت خودروسازی می باشد. اگر در این زمینه سوالی دارید و یا می خواهید از قیمت انواع مقاطع فولادی مانند قیمت تیرآهن 14 یا قیمت ورق گالوانیزه اقدام مطلع شوید، می توانید با همکاران ما در فولاد کو ارتباط برقرار کنید.