لوله های فولادی به طور کلی به دو دسته لوله های درزدار و بدون درز تقسیم می شوند که به محصولات بدون درز لوله مانیسمان نیز می گویند. لوله های بدون درز به محصولاتی گفته می شود که هیچ گونه درز و شکافی بر روی سطح بدنه آن ها وجود ندارد. در سمت مقابل لوله های درزدار به محصولاتی گفته می شود که در سطح بدن خود دارای درز و یا شکاف هایی هستند. این دو محصول، تفاوت های بسیار زیادی با هم دارند که از جمله اصلی ترین آن ها تفاوت در روش تولید، در قیمت انواع لوله، در میزان مقاومت در برابر خوردگی، مقاومت در برابر ترک خوردگی و فشار، کاربرد و…، هستند. برای آشنایی کامل با لوله های درزا و بدون درز و اطلاع از تفاوت های آن ها در ادامه مطلب همراه ما باشید.
منظور از لوله درزدار و بدون درز چیست؟
لوله های درزدار یا لوله درز جوش به محصولی گفته می شود که از ورق ها به تولید می رسد و در فرایند تولید آن ها ورق به شکل استوانه تبدیل شده و دو لبه آن از طریق فرایند جوشکاری به هم متصل می شوند. لوله های درزدار در دو نوع لوله درز مارپیچ در سایزهای بسیار بزرگ و لوله درز مستقیم در سایزهای بسیار کوچک به تولید می رسند.
لوله های بدون درز نیز با نام لوله مانیسمان شناخته می شوند و معمولاً از برای تولید آن ها از فولاد شمشی استفاده می کنند و یک استوانه بدون درز است. در ساخت آن ها از هیچ گونه فرایند جوشکاری استفاده نشده و در سطح بدنه آن ها هیچ نوع درز جوشی مشاهده نمی شود. برای ساخت انواع لوله های بدون درز یا مانیسمان از روش های مختلفی مثل نورد گرم، نورد سرد، کشش سرد، اکستروژن و مواردی از این قبیل استفاده می کنند.
لوله های بدون درز و درزدار چه تفاوتی با هم دارند؟
لوله های درزدار و بدون درز در نگاه اول یک تفاوت اصلی دارند که آن هم وجود یا عدم وجود درز و جوش بر روی سطح بدنه آن ها است. اما، به جز این مورد، این دو لوله از جهات دیگر نیز با هم متفاوت هستند که تعدادی از مهم ترین این تفاوت ها شامل موارد زیر می باشند:
تفاوت در فرایند قالب گیری
لوله های فولادی درزدار از طریق فرایند جوشکاری به هم متصل می شوند و توسط نوار استیل باریک فولادی برش داده شده و سپس با قالب گیری به شکل لوله های پیچیده ای تبدیل می گردند. در واقع، ابتدا فرایند جوشکاری به خصوصی انجام شده و سپس جوش درز لوله ها صورت می گیرد. محل جوش زدن بیرونی این لوله ها کاملاً پولیش شده و صیقل داده می شوند تا در انتها هیچ گونه برآمدگی بر روی آن ها باقی نماند. اما، لوله های فولادی بدون درز یا همان مانیسمان؛ از طریق کشش گرم قالب استوانه هایی به تولید می رسند. لذا، هیچ درزی بر روی آن ها ایجاد نمی شود و نیازی به پولیش کاری و صیقل دادن سطح بیرونی آن ها نیست.
تفاوت مواد اولیه لوله های مانیسمان و درزدار
اولین ماده تولید کننده لوله های فولادی بدون درز، شمش های فولادی یا بیلت ها هستند. عیب های سطح بیرونی شمش فولادی از طریق فرایند نورد گرم از بین نمی رود و پس از اتمام ساخت این محصول گاهی اوقات از فرایند جلاء کاری استفاده می شود. اما، مواد اولیه لوله های فولادی درزدار کویل نورد گرم هستند. کیفیت سطح کویل، معیار کیفیت سطح لوله ها می باشند و قابلیت کنترل بسیار راحتی دارند. همواره سطح کویل نرد گرم از کیفیت بالایی برخوردار می باشد و کیفیت سطح لوله های فولادی درزدار به همین خاطر بیشتر از لوله های بدون درز است.
تفاوت در کارایی و کاربرد
لوله های فولادی بدون درز به خاطر این که هیچ نوع درد و شکافی در سطح بدنه خود ندارند؛ استحکام بیشتر و مقاومت بالاتری نسبت به نوع درزدار را دارا هستند. لوله های فولادی درزدار حدوداً ۲۰ درصد فشار کاری کمتری را نسبت به لوله های بدون درز تحمل می کنند. مقاومت در برابر ترک خوردگی، در برابر هر گونه خوردگی و زنگ زدگی و همچنین در برابر فشار لوله های درزدار، طبیعتاً کمتر از نوع بدون درز می باشد. در رابطه با کاربرد آن ها نیز همواره از لوله های فولادی درزدار برای انتقال آب، برای انتقال گاز، بخار، فاضلاب، نفت و…، استفاده می کنند. اما، از لوله های بدون درز معمولاً برای انتقال مایعات و گازهایی که تحت فشار زیادی هستند و در صنایع کشتی سازی، صنایع پتروشیمی، صنایع نفت و گاز و…، استفاده می کنند.
تفاوت لوله درزدار و بدون درز در ترکیبات شیمیایی
ساخت لوله های بدون درز فقط با مقررات اصلی astm صورت می گیرد و این محصول باید با ترکیبات شیمیایی مناسب برای فرایند جوشکاری به تولید برسد. به عنوان مثال: گوگرد و منگنز و اکسیژن و سیلیکون و مثلث فرید و یا سایر عناصر را می توان با نسبت بسیار معین و مشخصی با هم ترکیب کرده تا در صورتی که در فرایند جوشکاری قرار بگیرند؛ انتقال حرارت جوش راحت کنند. با این کار انتقال حرارت جوش به تمامی درز‌ها نفوذ می کند. عدم وجود هر یک از ترکیبات شیمیایی بیان شده در لوله های بدون درز به راحتی قابل مشاهده است. در فرایند جوشکاری عوامل مختلف ناپایداری را ایجاد می کند که در نتیجه جوشکاری سخت و غیر قابل نفوذ می نماید.
تفاوت در قطر و ضخامت دیواره ها
همواره لوله های کوچک با دیواره های نازک از طریق فرایند جوشکاری به هم متصل می شوند. زیرا، ضخامت و قطر آن ها بسیار کوچک است؛ اما، لوله های بزرگ که ضخامت و قطر آن ها و دیواره آن ها ضخیم است، از طریق روش قالب زنی به تولید می رسند. لذا، طول لوله فولادی بدون درز نسبتا کوتاه بوده در حالی که می توان لوله های درزدار را با طول قطر بسیار بالایی به تولید رساند. منطقه ای که جوش داده شده است، همواره به عنوان یک منطقه ناهمگن می باشد.
به طور مثال: لوله درزدار در سایز یک اینچ، قطری برابر ۳۳.۴ میلی متر و ضخامت ۳ میلی متر و وزن اسمی یک متر ۲.۳۳ کیلوگرم دارد. لوله مانیسمان سایز یک اینچ در رده ۲۰، قطری حدوداً ۳۳.۴ میلی متر و ضخامت ۲.۶ میلی متر و وزن اسمی یک متر ۲.۰۱۷ کیلوگرم دارد. همچنین لوله مانیسمان سایز یک اینچ در رده ۴۰، قطر حدودی ۳۳.۴ میلی متر و ضخامت ۳.۳۸ میلی متر و وزن ۲.۵ کیلوگرم دارد. لوله مانیسمان رده ۸۰ سایز یک اینچ قطر ۳۳.۴ میلی متر و ضخامت ۴.۵۵ میلی متر و وزن یک متر ۳.۲۴ کیلوگرم را دارا می باشد.
تفاوت در عایق کاری
لوله های مانیسمان و درزدار از نظر عایق کاری نیز با هم متفاوت هستند. لوله های درزدار را ابتدا به کمک برس یا سمباده و حلال های روغن زنگ زدایی و چربی زدایی می کنند. سپس، سطح لوله با ضد زنگ اندود شده و بعد از خشک شدن آن ضد زنگ با رنگ روغنی آمیخته شده و فرایند رنگ آمیزی انجام می شود. در لوله های مانیسمان بلافاصله پس از زنگ زدایی با سمباده و برس از رنگ پرایمر استفاده کرده و تمامی سطوح آن را پوشش می دهند. سپس، لوله فقط در یک مرحله توسط نوار عایق سیاه نوار پیچی می شود.
تفاوت لوله های درزدار بدون درز در قیمت
یکی از مهم ترین فاکتورهای خرید انواع لوله های فولادی، قیمت و هزینه آن ها می باشد. لوله های درزدار در مقایسه با لوله های بدون درز یا مانیسمان، قیمت کمتری دارند. زیرا؛ لوله های مانیسمان از استحکام و مقاومت بالایی برخوردار بوده و همین مورد باعث شده تا قیمت آن ها نیز بیشتر شود. همچنین، لوله های مانیسمان هیچ گونه درز جوشی در سطح بدنه خود ندارند و قادر به تحمل دما و فشار زیادی می باشند. هر چه رده یک لوله مانیسمان بزرگتر و بیشتر باشد، قدرت تحمل فشار و دمای آن نیز به همان میزان بیشتر می گردد.
تفاوت لوله بدون درز و درزدار در روش و زمان تولید
لوله های درزدار از طریق لول شدن یک ورق نواری به تولید می رسند و لوله های بدون درز، از طریق روش آکسترود یا اکسترودینگ به تولید می رسند. زمان تولید لوله های مانیسمان بیشتر بوده و همچنین هزینه بیشتری را نیز برای تولید کنندگان به بار می آورد.
خلاصه مطلب
ما در این بخش از مطلب تلاش کردیم تا شما را با لوله های درزدار و بدون درز آشنا کنیم. اصلی ترین تفاوت این دو محصول در روش تولید آن ها است که در لوله های درزدار از فرایند جوشکاری استفاده شده و در لوله های بدون درز از فرایندهای دیگر استفاده می شود که همین امری سبب شده تا نرخ نهایی لوله های مانیسمان گران‌تر باشد. برای خرید انواع لوله های فولادی و یا اطلاع از قیمت آن ها می توانید با همکاران ما در فولادکو تماس گرفته و از آن ها در این زمینه یاری بگیرید.