بیشتر خسارت هایی که در پی حوادث طبیعی مانند زلزله در ساختمان های مسکونی و تجاری رخ می دهد، به دلیل ریزش دیوارها و سقف بنا است. از همین رو، استفاده از مصالح مقاوم و مناسب نه تنها در کاهش هزینه های ناشی از خرابی، بلکه در افزایش ایمنی سازه ها در برابر بلایای طبیعی اهمیت بالایی دارد. یکی از راهکارهای مؤثر در این زمینه، استفاده از میلگرد بستر است؛ روشی کاربردی که با توزیع یکنواخت بار در دیوارها، از ایجاد ترک و شکستگی جلوگیری می کند. البته برای بهره مندی از مزایای این سیستم، به کارگیری تجهیزات استاندارد و تیم های متخصص الزامی است. جهت اطلاع از قیمت میلگرد بستر یا خرید آن برای پروژه های عمرانی، می توانید به منابع معتبر مراجعه کنید.
میلگرد بستر چیست؟
میلگرد بستر از دو میلگرد آجدار با قطر ۴ تا ۶ میلی متر تشکیل شده است که به صورت موازی در کنار هم قرار می گیرند. این میلگردها توسط میلگردهای رابط با فرم نردبانی یا خرپایی به یکدیگر متصل می شوند. مطابق استانداردهای جهانی، فاصله بین میلگردهای عرضی باید ۵.۵، ۱۱ یا ۱۵ سانتی متر باشد. میلگردها از دو طرف به وادارهای دیوارهای جانبی متصل شده و چیدمان رج های دیوار را منظم می کنند. جنس این میلگردها و متعلقات آن ها مانند قلاب ها و بست ها باید از فولاد ضدزنگ باشد، چراکه فولاد معمولی در معرض رطوبت به سرعت دچار خوردگی و زنگ زدگی می شود.
ویژگی های میلگرد بستر
میلگرد بستر به منظور تقویت دیوارهای آجری و سفالی و افزایش مقاومت آن ها در برابر نیروهای وارده مانند زلزله به کار می رود. افراد متخصص این میلگرد را در هنگام ساخت دیوارها به صورت نردبانی و با جوشکاری در جای مناسب نصب می کنند. پس از نصب، نیروهای وارده به دیوار بین اجزا توزیع شده و از آسیب های جدی جلوگیری می شود. برخی از مهم ترین ویژگی های میلگرد بستر عبارت اند از:
- چسبندگی بالا به بتن به دلیل داشتن سطح آجدار
- افزایش مقاومت دیوار در برابر فرسایش
- قابلیت استفاده در مناطق مرطوب و شرجی
- ساخته شده از مواد اولیه سبک و اقتصادی
- مقاوم در برابر زنگ زدگی و اکسیداسیون
انواع میلگرد بستر
میلگردهای بستر از نظر ساختار به دو نوع کلی تقسیم می شوند:
۱. میلگرد بستر نردبانی
این نوع از میلگرد از دو میلگرد طولی فولادی موازی تشکیل شده که با میلگردهای عرضی جوش شده، ظاهر نهایی آن شبیه نردبان می شود.
۲. میلگرد بستر خرپایی
در این مدل، یک میلگرد نازک به صورت مورب و زیگزاگی میان دو میلگرد طولی قرار می گیرد و ساختاری شبیه خرپا ایجاد می کند. این نوع در دیوارهای بلوکی به صورت افقی یا عمودی تعبیه می شود و از نظر عملکرد تفاوت خاصی با نوع نردبانی ندارد، اما در موارد خاص عملکرد بهتری دارد.
کاربرد میلگرد بستر در انواع دیوارها
میلگرد بستر قابلیت اجرا در دیوارهای باربر و غیر باربر را دارد. در ادامه، نمونه هایی از دیوارهایی که میلگرد بستر در آن ها به کار می رود را مشاهده می کنید:
- دیوارهای آجری
- بلوک های لیکا
- بلوک سیمانی
- بلوک های هبلکس
- دیوارهای آجر سفالی
- بلوک های ACC
- بلوک بتنی توخالی
مراحل اجرای اصولی میلگرد بستر
برای آن که میلگرد بستر عملکرد مناسبی در برابر نیروهای کششی داشته باشد، باید مطابق با ضوابط فنی و استانداردهای بین المللی نصب شود. رعایت این اصول موجب کاهش آسیب های احتمالی به ساختمان خواهد شد.
۱. اندازه گیری سطح مقطع
براساس استانداردهای سازمان های معتبر مانند ASTM، قطر میلگرد بستر باید ۴ میلی متر و عرض آن بین ۵ تا ۱۱ سانتی متر باشد. همچنین، سطح میلگرد باید دارای پوشش گالوانیزه باشد تا در شرایط رطوبتی دچار خوردگی نشود.
۲. بدنه آجدار
وجود آج در بدنه میلگرد سبب چسبندگی بیشتر به ملات سیمان و اتصال محکم به اجزای دیوار می شود؛ بنابراین استفاده از میلگردهای ساده بدون آج، توصیه نمی شود.
۳. تعداد میلگرد در پروژه
تعداد میلگردهای بستر مورد نیاز با توجه به نقش دیوار (باربر یا غیر باربر) و ارتفاع آن مشخص می شود. در حالت استاندارد، این میلگردها باید با فاصله عمودی ۴۰ سانتی متری از هم نصب شوند. در دیوارهای باربر، این فاصله باید کاهش یابد.
۴. شیوه نصب میلگرد
نصب میلگرد بستر باید با دقت بالا و ابزار مناسب انجام شود. معمولاً از تفنگ میخکوب یا بولت برای فیکس کردن آن استفاده می شود. پس از قرارگیری، باید حداقل ۱.۵ سانتی متر ملات روی میلگرد قرار گیرد تا پوشش محافظت کننده ایجاد شود.
۵. فواصل استاندارد
فاصله افقی میلگرد بستر (عرضی) بین ۵.۵ تا ۱۵ سانتی متر و فاصله عمودی (ارتفاعی) بین ۴۰ تا ۶۰ سانتی متر تنظیم می شود. تعیین دقیق این فواصل بر عهده مهندس محاسب پروژه است.
نکات اجرایی مهم در نصب میلگرد بستر
در حین اجرای میلگرد بستر، رعایت نکات زیر ضروری است:
- برای میلگرد بستر با قطر ۸ میلی متر، ضخامت ملات نباید کمتر از ۱۶ میلی متر باشد.
- فاصله بین دو ردیف میلگرد نباید بیش از ۴۰ سانتی متر باشد.
- هنگام جوشکاری گیره به ستون، باید هر سمت آن دست کم ۱ سانتی متر جوش داده شود.
- در دیوارهای هبلکس، به دلیل ضخامت پایین بند ملات، اجرای نردبانی میلگرد الزامی است.
مزایای استفاده از میلگرد بستر در ساختمان سازی
به کارگیری میلگرد بستر در دیوارهای بلوکی، تأثیر چشم گیری در کاهش تغییر شکل و افزایش یکپارچگی سازه دارد. از جمله مزایای کلیدی آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اتصال بهتر بین دیوارهای دو لایه
- جلوگیری از تغییر شکل دیوار در حین عملیات ساختمانی
- امکان اجرای اتصال در دیوارهای متقاطع
- قابلیت اجرای عمودی در دیوارها
- افزایش شکل پذیری و مقاومت دیوارها در برابر تنش های وارده
سخن پایانی
تأثیر میلگرد بستر در افزایش ایمنی ساختمان زیاد است. اجرای صحیح میلگرد بستر، نقش مهمی در ارتقاء ایمنی و دوام سازه های ساختمانی دارد. این نوع آرماتوربندی باید با استفاده از فولاد ضدزنگ انجام شده و همزمان با مراحل ساخت دیوار اجرا گردد. نوع اتصال میلگردها، نحوه پوشش دهی با ملات و چگونگی توزیع آن ها در سازه، همگی باید مطابق با آیین نامه های فنی انجام گیرد تا از بروز ترک، نشست یا ریزش دیوارها در آینده جلوگیری شود. در نهایت، انتخاب مصالح استاندارد و اجرای دقیق توسط نیروی متخصص، مهم ترین عوامل در موفقیت پروژه های مقاوم سازی با میلگرد بستر به شمار می آید.