استفاده از گالوانیزه کردن برای افزایش مقاومت ورق های آهنی، قدمتی بیش از ۳۰۰ سال دارد. این فرآیند پیشگیری و رفع شوره سفید به طور مؤثر از خوردگی و زنگ زدگی ورق ها جلوگیری می کند. البته نوع نگهداری این ورق ها نیز در افزایش یا کاهش عمر مفید آن ها نقش بسزایی دارد؛ در صورت بی توجهی به شرایط نگهداری، ورق ها دچار پدیده ای به نام شوره زدگی می شوند. شوره های سفیدرنگی که روی سطح این ورق ها ایجاد می شود، موجب افت کیفیت، کاهش مقاومت و در نهایت کاهش کارایی محصول می گردد. خوشبختانه با بسته بندی صحیح و انبارداری اصولی، می توان از بروز این مشکل جلوگیری کرد. در ادامه با ما همراه باشید تا با روش های مؤثر برای رفع شوره سفید ورق گالوانیزه آشنا شویم.
چرا گالوانیزه کردن اهمیت دارد؟
برای درک بهتر اهمیت گالوانیزه کردن ورق های آهنی، باید سفری به حدود ۳۰۰ سال پیش، یعنی قرن هجدهم میلادی داشته باشیم. در آن زمان، یک شیمی دان فرانسوی برای نخستین بار روش گالوانیزه کردن را به عنوان راهکاری مؤثر جهت افزایش دوام و استحکام ورق های آهنی پیشنهاد داد. این روش به سرعت جایگاه ویژه ای در صنعت پیدا کرد و به نقطه ی عطفی در تحول آهن آلات و مقاطع فولادی بدل شد. از آن زمان تاکنون، گالوانیزه کردن به روشی ماندگار، پرکاربرد و حیاتی در صنعت فولاد تبدیل شده است.
کاربرد گسترده ورق گالوانیزه
ورق های آهنی پس از گالوانیزه شدن در طیف وسیعی از صنایع مورد استفاده قرار می گیرند؛ از نمای خارجی ساختمان ها و سقف های کاذب گرفته تا کابینت سازی، تولید لوازم خانگی و بسیاری دیگر از کاربردهای صنعتی. به دلیل تقاضای بالای این نوع ورق ها، اغلب لازم است که در حجم زیاد خریداری و در فضاهای بزرگ مانند سوله ها یا انبارهای اختصاصی نگهداری شوند.
آغاز ماجرای شوره های سفید
اما همین مرحله ی انبارداری، نقطه ای است که یکی از مهم ترین چالش های مربوط به ورق های گالوانیزه آغاز می شود؛ یعنی پدیده ی «شوره زدگی». شوره هایی که در این مرحله بر سطح ورق ها ظاهر می شوند، به “شوره سفید” مشهور هستند و می توانند موجب نگرانی خریداران شوند.
حال سوال اینجاست: این شوره های سفید دقیقاً از چه چیزی به وجود می آیند؟ چه عواملی باعث پیدایش آن ها می شود؟ این پدیده تا چه اندازه می تواند به ساختار و دوام ورق گالوانیزه آسیب بزند؟ و مهم تر از همه، چگونه می توان برای همیشه از شر آن ها خلاص شد؟ در ادامه، به بررسی دقیق تر این موضوع و ارائه راهکارهای مؤثر برای رفع این مشکل خواهیم پرداخت.
شوره سفید ورق گالوانیزه چیست؟
ورق های آهنی گالوانیزه به دلیل کاربردهای فراوان، به ویژه در صنایع مختلف از جمله ساخت وساز، باید در برابر خوردگی و پوسیدگی مقاوم باشند. برای تحقق این هدف، از فرآیند گالوانیزه کردن یا همان روی اندود کردن استفاده می شود. با این حال، یکی از چالش های مهم در نگهداری این محصولات، پدیده ای به نام شوره سفید است. زمانی که ورق های گالوانیزه در محیطی با رطوبت بالا و تهویه نامناسب نگهداری شوند، این شوره ها به شکل لکه های سفید روی سطح ورق ظاهر می شوند. خوشبختانه با شناخت نحوه تشکیل این شوره ها و رعایت راهکارهای پیشگیری و رفع آن، می توان از آسیب به ورق ها جلوگیری کرد.
انواع شوره سفید را بهتر بشناسید
وقتی فلز روی (Zinc) در معرض رطوبت و اکسیژن قرار می گیرد، وارد واکنش های شیمیایی شده و به ترکیبی به نام هیدروکسید روی تبدیل می شود. نتیجه ی این واکنش، ایجاد رسوبی پودری و سفیدرنگ روی سطح ورق گالوانیزه است که در اصطلاح به آن شوره سفید یا White Rust گفته می شود.
این نوع شوره ها بسته به میزان خوردگی ایجاد شده، به سه دسته ی کلی تقسیم می شوند:
- شوره سفید با شدت کم: تغییرات سطحی محدود و کم خطر
- شوره سفید با شدت متوسط: نشانه هایی از خوردگی که نیازمند بررسی دقیق تر است
- شوره سفید با شدت بالا: خوردگی گسترده که می تواند به کاهش عمر مفید ورق منجر شود
شوره سفید چگونه روی ورق های گالوانیزه ایجاد می شود؟
ورق های گالوانیزه تازه تولیدشده در بالاترین سطح فعالیت شیمیایی خود قرار دارند. این ورق ها به علت ترکیبات شیمیایی خاصی که دارند، تمایل بالایی به واکنش با یون هیدروکسید (OH) از رطوبت محیط دارند. این واکنش منجر به اکسید شدن لایه روی و تشکیل لکه های سفیدرنگی می شود که به آن ها شوره سفید گفته می شود. در صورت بی توجهی، این شوره ها ممکن است به مرور زمان به انواع دیگری مانند شوره سیاه، قرمز یا قهوه ای تبدیل شوند که رفع آن ها به مراتب دشوارتر است.
روش های مؤثر برای از بین بردن شوره ورق گالوانیزه
هرچند شوره سفید ممکن است در نگاه اول نگران کننده باشد، اما قابل برطرف شدن است. با استفاده از ابزارهای دستی یا ماشین آلات تخصصی، می توان این شوره ها را پاکسازی کرد. در ادامه، مؤثرترین راهکارها را معرفی می کنیم:
- قرار دادن ورق ها در معرض جریان هوا
در صورتی که در مراحل اولیه متوجه شوره زدگی شوید، بهترین اقدام قرار دادن ورق ها در یک محیط خشک و با تهویه مناسب است. جریان هوا باعث تبخیر رطوبت و خشک شدن سریع سطح ورق می شود که در موارد خفیف می تواند به برطرف شدن شوره کمک کند. البته در موارد پیشرفته تر، نیاز به اقدامات بیشتری وجود دارد.
- استفاده از اسید ضعیف مانند سرکه سفید
یکی از روش های ساده و مؤثر استفاده از محلول های اسیدی ضعیف است. سرکه سفید انتخاب مناسبی برای این کار است. ابتدا با استفاده از یک برس نرم، غیر فلزی و مقاوم، محلول سرکه را روی سطح شوره زده بمالید و سپس ورق را با آب لوله کشی بشویید. همچنین می توان از محلول هایی مانند الکل صنعتی یا بنزین برای از بین بردن شوره ها استفاده کرد.
- ترکیب دی کرومات سدیم و اسید سولفوریک غلیظ
در مواقعی که شوره سفید با شدت بیشتری ایجاد شده باشد، استفاده از اسیدهای قوی تر توصیه می شود. ترکیب ۵ درصد دی کرومات سدیم و ۸ درصد اسید سولفوریک غلیظ می تواند شوره ها را به طور مؤثر از بین ببرد. توجه داشته باشید که تماس این محلول با ورق باید بسیار کوتاه مدت باشد (حداکثر ۳۰ ثانیه) و پس از آن سطح ورق باید کاملاً با آب شرب شسته شده و در معرض هوا قرار گیرد. استفاده بیش ازحد از این محلول ها ممکن است باعث آسیب به لایه روی شود.
- به کارگیری برس های زبر و محکم
در صورتی که لایه شوره ضخیم تر باشد، می توان ابتدا با برس های سخت و زبر آن را کاهش داد. اگر در حین برس کشی بخشی از پوشش رویی ورق از بین رفت، جای نگرانی نیست؛ چراکه امکان انجام مجدد فرآیند گالوانیزه روی بخش آسیب دیده وجود دارد.
- استفاده از ماشین آلات صنعتی
برای شوره های مقاوم و گسترده، استفاده از دستگاه هایی نظیر ماشین های صیقل کاری یا تراشکاری گزینه مناسبی است. این ماشین آلات به راحتی سطح ورق را صاف کرده و شوره ها را حذف می کنند.
شوره سفید بیشتر در کدام بخش های ورق گالوانیزه ظاهر می شود؟
شناخت نواحی مستعد شوره زدگی به شما کمک می کند اقدامات پیشگیرانه مؤثرتری انجام دهید. اگرچه شوره ممکن است در تمام سطح ورق پدیدار شود، اما بخش هایی نظیر درزها و نبشی ها بیشترین احتمال شوره زدگی را دارند. دلیل این موضوع تجمع رطوبت در این نواحی است؛ زیرا گردش هوا در این مناطق محدودتر بوده و آب به راحتی خارج نمی شود.
راهکارهای جلوگیری از شوره زدگی ورق های گالوانیزه
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. با رعایت چند نکته کلیدی می توان از تشکیل شوره سفید جلوگیری کرد یا آن را به تعویق انداخت:
- ورق ها نباید در محیط های مرطوب یا بدون تهویه قرار گیرند.
- از بسته بندی پلاستیکی حتی موقتی برای ورق های گالوانیزه خودداری کنید.
- انباری که برای نگهداری ورق ها در نظر گرفته می شود باید دارای زهکشی مناسب باشد.
- ورق ها را نباید مدت طولانی روی خاک یا چمن قرار داد، چراکه این سطوح رطوبت دارند.
- حداکثر زمان مجاز برای نگهداری ورق های گالوانیزه در انبار، ۶ ماه است.
جمع بندی
ورق های گالوانیزه به دلیل کاربرد گسترده در صنایع مختلف، باید در شرایط مناسب نگهداری شوند تا کیفیت و مقاومت آن ها حفظ شود. شوره زدگی یکی از مشکلات رایج ناشی از انبارداری نامناسب است، اما با رعایت اصول صحیح و استفاده از روش های فیزیکی یا شیمیایی پیشگیری و رفع شوره سفید قابل رفع است. با این حال، پیشگیری از این مشکل بهترین رویکرد محسوب می شود.
فولاد کو ضمن عرضه انواع ورق گالوانیزه باکیفیت، شرایط نگهداری بهینه این محصولات را نیز به مشتریان گرامی آموزش می دهد. برای اطلاع از قیمت روز ورق گالوانیزه یا دریافت مشاوره تخصصی و ثبت سفارش، می توانید به وب سایت فولاد کو مراجعه کرده یا با کارشناسان ما تماس بگیرید.